Porfir - skała z Gór Atbaj

Porfir to magmowe skały wulkaniczne lub żyłowe, posiadające strukturę porfirową. Nazwa najczęściej używana jest przy wstępnym (terenowym) oznaczaniu skały, gdyż dokładne sklasyfikowanie porfiru wymaga przeprowadzenia analizy chemicznej jego składu. Wydobyty w kamieniołomie porfir z początku nie wygląda ładnie, lecz wyrzeźbiony i wypolerowany prezentuje bardzo efektowny purpurowy kolor.

Wyróżnia się porfiry: 
» kwarcowe – skały kwaśne, występują w nich jasne prakryształy kwarcu (np. ryolit, dacyt)
» bezkwarcowe – skały obojętne, występują w nich prakryształy skaleni, piroksenów i amfiboli (np. trachit, latyt, andezyt)

Produkty z porfiru zyskały popularność za czasów panowania Kleopatry VII Wielkiej (ostatnia królowa hellenistycznego Egiptu, panująca w latach 51–30 p.n.e. ), do której należała jedyna na świecie kopalnia tego surowca.

Porfir był użyty do m.in.:
» produkcji posągów (togi) i luksusowych przedmiotów przez rzymskich cesarzy
» ozdoby wnętrza Panteonu w Rzymie
» budowy 30 metrowej Kolumny Konstantyna w Konstantynopolu
» budowy porfirowej komnaty w Wielkim Pałacu w Konstantynopolu - od podłogi aż po sufit była wyłożona porfirem. Urodzony w niej potomek basileusa (tytuł cesarzy bizantyjskich) zwany był Porfirogenetą
» budowy Kościoła Mądrości Bożej (Hagia Sophia) w Stambule - budynek uważany jest za najwspanialszy obiekt architektury i budownictwa całego pierwszego tysiąclecia naszej ery

Współcześnie porfir jest także wydobywany m.in. w Kopalni Porfiru Zalas w Małopolsce.

Porfir bezkwarcowy (zdj. Piotr Sosnowski , lic. CC BY-SA 4.0)
Kościół Mądrości Bożej (Hagia Sophia) w Stambule (zdj. Ömer Ünlü  lic. CC BY-SA 2.0)
Porfir (zdj. Chris 73, lic. CC BY-SA 3.0)

Komentarze

Popularne posty

Zemsta faraona czyli biegunka podróżnych

Góry Atbaj (Góry Czerwonomorskie)

Meduzy w Morzu Czerwonym