Zemsta faraona czyli biegunka podróżnych

Biegunka podróżnych to zespół objawów żołądkowo-jelitowych, najczęściej związany z zakażeniem przewodu pokarmowego. Występuje w trakcie zagranicznych wojaży lub do 10 dni od ich zakończenia. Dotyczy zazwyczaj osób podróżujących do krajów znajdujących się w ciepłej strefie klimatycznej. Do zakażenia dochodzi w wyniku spożycia zanieczyszczonych mikrobiologicznie pokarmów lub napojów.

Mikroflora człowieka składa się z około 40 bilionów bakterii, które stanowią od jednego do dwóch kilogramów naszej masy ciała i znajdują się głównie w jelitach. Żyją one w doskonałej symbiozie z człowiekiem. Pomagają w trawieniu i wchłanianiu substancji mineralnych, bronią przed atakiem obcych bakterii oraz pełnią wiele innych pożytecznych funkcji.

Kiedy jednak zmieniamy klimat, pijemy inną wodę, jemy inne jedzenie, oddychamy innym powietrzem, do naszego organizmu wnikają inne bakterie niż te, do których byliśmy przyzwyczajeni. Pierwszym objawem tej zmiany jest biegunka. W różnych krajach jest ona inaczej nazywana. Znamy ją jako zemsta faraona, klątwa faraona, zemsta Montezumy, zemsta sułtana, brzuch Delhi (Delhi-belly), taniec Azteków, galopujący gringo.

Co drugi turysta cierpi na biegunkę podróżnych. Trwa ona zazwyczaj do pięciu dni (lub krócej po zastosowaniu odpowiedniej terapii), a nieleczona sama przechodzi. Jeśli jednak utrzymuje się dłużej należy zgłosić się do lekarza.

Biegunka powoduje odwodnienie organizmu, dlatego też należy pić jak najwięcej wody (najlepiej niegazowanej) niezależnie od tego czy mamy na to ochotę czy nie. W przypadku biegunki powinniśmy także unikać słońca, nie jeść surowych owoców i warzyw, produktów mlecznych, potraw tłustych, smażonych, pikantnych i ciężkostrawnych oraz nie pić kawy i alkoholu. Można wypić rosół, zjeść gotowany ryż, suchary, krakersy albo słone paluszki (sól zatrzymuje wodę w organizmie). Można również zastosować doustne preparaty nawadniające zawierające glukozę oraz elektrolity (sole mineralne), które organizm traci podczas biegunki  (tzw. ORS - oral rehydration salts).

Objawy biegunki podróżnych to częste luźne wypróżnienia, ból brzucha, gorączka, wymioty i nudności. Jeśli pojawią się wzdęcia brzucha albo domieszka krwi lub śluzu w stolcu, może to być związane z zarażeniem pasożytniczym, np. amebozą.

Biegunka jest zwykle łagodna, ustępuje samoistnie. Około 30% chorych zmuszonych jest pozostawać w łóżku, kolejnych 40% wymaga ograniczenia aktywności zawodowej lub turystycznej.

Alarmujące objawy u chorych z biegunką podróżnych, które mogą świadczyć o poważnej chorobie i zagrożeniu zdrowia to:
- bardzo liczne (powyżej 10 na dobę), wodniste wypróżnienia, zwłaszcza w rejonach zagrożonych cholerą
- krew lub śluz w stolcu, wysoka gorączka, zwłaszcza w rejonach zagrożonych malarią
- uporczywe wymioty lub ciężkie odwodnienie wymagające leczenia kroplówkami nawadniającymi

Konsultacja lekarska z powodu biegunki podróżnych jest także wskazana u podróżujących dzieci, turystów w podeszłym wieku oraz osób przewlekle chorych, np. na cukrzycę lub choroby układu pokarmowego. Biegunka podróżnych u takich turystów w większym stopniu grozi odwodnieniem, powikłaniami lub zaostrzeniem przebiegu choroby przewlekłej.

Przyczyną 80% zachorowań sa bakterie (z czego 30-50% Escherichia coli, 15% Salmonella oraz C. jejuni i Shigella). Kolejną przyczynę stanowią zakażenia pierwotniakami (10%) i wirusami z grupy rota- i norowirusów (5-10%, według niektórych danych nawet ponad 30% wszystkich zakażeń). Duże znaczenie w wystąpieniu schorzenia ma także stres psychofizyczny związany ze zmianą stref czasowych oraz rodzaj, rytm i ilość przyjmowanych pokarmów (hotelowe obżarstwo związane z wykupieniem opcji all inclusive).

W Egipcie jednym z leków przeciwbakteryjnych, łagodzących dolegliwości biegunkowe jest Antinal (200 mg). To nic innego jak dostępny w Polsce Nifuroksazyd (100, 200 mg), zamienniki: Endiex, Zyfurax.

Jest to preparat przeciwdrobnoustrojowy stosowany w leczeniu biegunki bakteryjnej. Mechanizm działania polega na hamowaniu aktywności enzymów bakteryjnych oraz hamowaniu syntezy białek bakteryjnych. Lek wykazuje aktywność wobec większości drobnoustrojów Gram-dodatnich i Gram-ujemnych wywołujących zakażenia jelitowe i ostre biegunki zakaźne.

Leczenie doustne powinno trwać nie dłużej niż 7 dni. Dorośli powinni przyjąć: 800 mg na dobę w 4 dawkach podzielonych (czyli 4 x 1 tabletka zawierająca 200 mg nifuroksazydu); dzieci po 6. roku życia 600–800 mg na dobę w 2–4 dawkach podzielonych. Natomiast zawiesinę podaje się dorosłym w dawce 880 mg na dobę w 4 dawkach podzielonych, dzieciom w 2.–30. miesiącu życia 220–660 mg na dobę w 2–3 dawkach podzielonych; po 30. miesiącu życia 660 mg na dobę w 3 dawkach podzielonych.

Przebywając w Egipcie można także kupić Streptoquin. Jest to antybiotyk podawany w celu szybkiego łagodzenia burzliwych stanów biegunowych i wymiotów występujących przy biegunce podróżnych. Lek zawiera w swoim składzie: Diiodohydroxyquinollne (200 mg), Pnthalyl sulfathiazole (200 mg), Streptomycin sulfate (100 mg).